یکی از سؤالاتی که مدیران و کارشناسان منابع انسانی در سازمان‌ها با آن مواجه هستند این است که آیا می‌توان از ابزار شخصیت‌شناسی MBTI برای استخدام نیروهای کار استفاده نمود؟ از قضا یکی از خوانندگان سایت تخصصی Workforce این سؤال را مطرح نموده و شری هینی (Sherrie Haynie) مدرس ارشد ابزار MBTI و مشاور موسسه CPP در مقاله‌ زیر که در وبلاگ CPP نیز منتشر شده، به این سؤال پاسخ داده است.

در ارزیابی کاربردهای محتمل ابزار شاخص شخصیت‌شناسی میرز – بریگز (MBTI)، بهتر است که آن را به عنوان یک دست‌نامه مالک[1] و نه یک راهنمای خریدار[2] در نظر بگیریم. شما از ابزار MBTI برای پیش‌بینی عملکرد استفاده نمی‌کنید – بلکه از آن برای به دست آوردن بهترین عملکرد استفاده می‌نمایید. ابزار MBTI هیچکدام از تیپ‌های شخصیتی را بهتر از دیگری نمی‌داند و این نکته‌ای است که باید مورد توجه قرار گیرد. همان‌طور که شما دست‌نامه مالک را نه برای انتخاب یک محصول از بین چند محصول، بلکه برای این بکار می‌برید که از محصولی که متعلق به شماست بهترین استفاده‌ ممکن را داشته باشید؛ ابزار MBTI نیز به افراد یاری می‌رساند که از توانایی‌های خود بهترین بهره را ببرند. این رویکرد بی‌طرفی ارزشی[3] (یعنی ارزش یک چیز نه به ذات آن بلکه به زمینه‌ای که در آن مورد استفاده قرار می‌گیرد وابسته است) MBTI را به ابزاری ارزنده برای رمزگشایی از توانایی‌های بشر تبدیل می‌کند و شاید بتوان گفت که راز محبوبیت ماندگار آن نیز همین رویکرد است.

به عنوان ابزاری که بر پایه چندین دهه کار پژوهشی، روایی[4] آن از نظر شاخصه‌های علم روان‌سنجی[5] تأئید شده است، این ابزار به طور مداوم به روزرسانی می‌گردد و تمامی شرایط مورد نیاز برای آزمون‌های آموزشی و روان‌شناختی را برآورده می‌سازد. هر چند ارزش کاربرد این ابزار در زمینه‌هایی همچون مدیریت تعارض[6]، توسعه رهبری[7] و تشکیل گروه[8] به خوبی شناخته شده است، اما ابزار MBTIبرای انتخاب افراد طراحی نشده است، و استفاده از آن به عنوان یک ابزار استخدامی می‌تواند به معنی نادیده گرفتن دیگر داوطلبین شایسته باشد.

موسسه CPPکه ناشر و صاحب امتیاز جهانی ابزار MBTIمی‌باشد، همواره مخالف استفاده از این ابزار برای هر نوع انتخاب بوده است، زیرا در این مورد خاص خروجی‌های این ابزار معتبر نخواهد بود. در حالی که هدف از توسعه ابزارهایی همچون مخترع روانشناختی کالیفرنیا[9] (CPI) به طور خاص پیش‌بینی عملکرد بوده، هدف از توسعه ابزار MBTIهمواره رشد و تعالی افراد بوده است.

قدرت شناخت ارجحیت‌های شخصیتی

ابزار MBTI به افراد کمک می‌کند، ارجحیت‌های ذاتی خود را بشناسند. این‌ها مهارت‌ها یا توانایی‌های اکتسابی نیستند، بلکه حالاتی برای فکر کردن، رفتار کردن و پاسخ دادن به شیوه‌ای مشخص هستند، چیزی شبیه راست یا چپ دست بودن ما. ارجحیت‌های شخصیتی MBTI چهار بُعد اصلی شخصیت ما را مشخص می‌سازد، جایی که از آن انرژیمان را کسب می‌کنیم و توجهمان را به آن متمرکز می‌سازیم (برون‌گرایی یا درون‌گرایی)، شیوه‌ای که بر اساس آن اطلاعات را جمع‌آوری می‌کنیم (منطقی یا شهودی)، شیوه‌ای که بر اساس آن تصمیم‌گیری می‌کنیم (فکری یا احساسی) و سبکی که بر اساس آن با دنیای بیرون مواجه می‌شویم (منظم یا نامنظم). در حالی که دیگر ابزارها میزان رفتارهایی که احتمالاً از خود بروز خواهید داد را اندازه‌گیری می‌کنند، MBTI به شما کمک می‌کند که عمیق‌ترین کارکردهای درونی خود را که شکل‌دهنده تمامی آن رفتارها، عوامل اضطراب‌زا‌، انگیزه‌ها و پیش‌داوری‌هاست را بشناسید.

هر فرد به طور طبیعی در هر یک از ارجحیت‌های چهارگانه به سمت یکی از قطب‌ها (برون‌گرایی یا درون‌گرایی، منطقی یا شهودی، فکری یا احساسی، منظم یا نامنظم) گرایش دارد. ما در زندگی روزمره از هر دو قطب استفاده می‌کنیم – مانند فردی که برای انجام کارهای خود هم از دست راست و هم از دست چپ استفاده می‌کند – اما عموماً زمانی بهترین عملکرد را داریم و احساس شایستگی، راحتی و سرزندگی می‌کنیم که کارکردهای مورد ترجیحمان را بکار می‌بریم. از طریق این خودآگاهی و دگرآگاهی افزایش یافته، به دیدگاه‌های تازه‌ای برای تقویت نقاط قوتمان، مشخص کردن حوزه‌هایی که نیاز به بهبود داریم و همچنین چگونگی تعامل بهتر با دیگران دست خواهیم یافت که همگی این‌ها عملکرد کلی ما را ارتقاء می‌بخشد.

ارجحیت در مقابل ظرفیت بالقوه

این کاملاً صحیح است که تیپ شخصیتی بر انتخاب شغل تأثیر می‌گذارد و آمارها نشان می‌دهند که برخی تیپ‌های شخصیتی در تعدادی از مشاغل بیشتر یافت می‌شوند، اما این مطلب می‌تواند موجب سردرگمی در خصوص استفاده صحیح از ابزار MBTI شود. در هر صورت باید توجه داشت، گرایش به انواع خاصی از مشاغل را لزوماً نمی‌توان با توانمندی در حیطه آن مشاغل یکسان پنداشت. در هر حرفه‌ای، شما می‌توانید افراد موفق از تیپ‌های شخصیتی گوناگون را بیابید.

مراجع

[1] http://www.workforce.com/articles/21196-should-mbti-be-used-in-entry-level-recruiting

[2] http://www.cppblogcentral.com/mbti-talk/should-the-mbti-be-used-in-entry-level-recruiting/

تهیه و تنظیم:

سید ساجد متولیان

عضو دپارتمان ترجمه MBTI – خانه توانگری طوبی

فروردین 1394