سازمان خود را با استفاده از ابزار MBTI احیاء کنید

یکی از کاربردهای مهم ابزار MBTI، استفاده از آن در سازمان‌ها به منظور افزایش بهره‌وری و رشد و تعالی سازمانی می‌باشد. در مقاله حاضر، دکتر دایان لادجت لاو (Diane Ludget Love) نویسنده و مدرس ارشد ابزار MBTI و جیمز کانینگهام (James Cunningham) کارشناس منابع انسانی شیوه‌هایی که ابزار MBTI به احیای سازمان‌ها کمک می‌نماید را شرح می‌دهند. مقاله حاضر در ژانویه ۲۰۱۴ در مجله بولتن تیپ‌ روانشناختی (Bulletin of Psychological Type) که ناشر آن اتحادیه بین‌المللی تیپ روانشناختی (APTi) می‌باشد، به چاپ رسیده است [۱].

امروزه ابزار MBTI به عنوان یکی از توانمندترین و کاربردی‌ترین ابزارهایی شناخته می‌شود که در زمینه احیاء سازمان‌ها صرفنظر از ابعاد آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. با دارا بودن تاریخچه‌ای غنی که به فعالیت‌های علمی روانشناس برجسته سوئیسی کارل گوستاو یونگ در اوایل قرن بیستم برمی‌گردد، این ابزار به عنوان یکی از فراگیرترین ابزارهای شخصیت‌شناسی در دنیای کسب و کار امروز شناخته می‌شود. ابزار MBTI به مدیران سازمان‌ها یاری می‌رساند تا به درکی از ارزشمندترین منابع یک سازمان که همان کارکنانش می‌باشد، دست یابند.

ویژگی مشترک تمامی سازمان‌هایی که از ابزار MBTI بهره می‌گیرند، این است که از تیپ شخصیتی به عنوان یک سنگ‌بنای فرهنگی استفاده می‌نمایند. آن ها از گفتمان تیپ‌شناسی در سازمان خود بهره می‌گیرند و آن را در برنامه‌ریزی راهبردی[۱]، ارتباطات، فروش، بازاریابی، حل مسأله، توسعه نیروی انسانی و روابط بین فردی بکار می‌برند.

با استفاده از ابزار MBTI گفتمان بین کارکنان، همکاران، اعضای گروه و مشتری‌ها تسهیل می‌گردد. مدیرانی که تیپ شخصیتی کارکنان خود را می‌شناسند و آن را درک می‌کنند، سرنخ‌های ارزنده‌ای در اختیار دارند تا با استفاده از آن‌ها به بهترین نحو به اعضای گروه خود انگیزه ببخشند و با دریافت بازخورهای سازنده از افراد اثربخشی و کارآیی سازمان را افزایش دهند.

با تغییرات سازمان‌ها، تیپ‌های شخصیتی اطلاعاتی جدیدتر و روشنگرانه‌تر برای توسعه سازمانی فراهم می سازند. با در نظر گرفتن مطالب فوق، در اینجا به پنج شیوه روشن که ابزار MBTI با استفاده از آن‌ها به دمیدن روح تازه به یک سازمان و توانمندسازی آن یاری می‌رساند، اشاره شده است:

۱)   شناخت تیپ شخصیتی افراد سازمان با بهبود ارتباطات و توانایی گوش دادن به یکدیگر، اعتماد در سازمان را پایه‌گذاری می‌نماید: هنگامی که یک سازمان به طور فعالانه از تیپ شخصیتی استفاده می‌نماید، نوری تازه بر استفاده سازنده از تفاوت‌های بین فردی تابیده شده و مسیر جدیدی برای درک متقابل افراد ایجاد می‌گردد. شناخت افراد سازمان از تیپ شخصیتی یکدیگر، فرهنگی از ارتباطات صادقانه را فراهم می‌سازد که در آن ورودی‌های ارائه شده از طرف کارکنان در تمامی سطوح مورد احترام واقع شده و ارزش آن درک می‌گردد. در این فرهنگ اطلاعات به اشتراک گذاشته می‌شود، انتظارات افراد از یکدیگر شفاف می‌گردد و اهداف سازمان نظم می‌یابند. در چنین فضایی، اعتماد بین افراد افزایش می‌یابد که خود موجب تقویت روابط بین فردی و افزایش وفاداری افراد به سازمان می‌گردد.

۲)   شناخت تیپ شخصیتی افراد سازمان با تجزیه سیلوهای سازمانی و شتاب بخشیدن به همکاری‌های سازنده، بهره‌وری سازمان را افزایش می‌دهد: سازمان‌هایی که از ابزار MBTI بهره می‌گیرند نه تنها با شناخت تیپ شخصیتی تک تک افراد بلکه با شناخت تیپ شخصیتی کارگروه‌های درون سازمان، بهره‌وری خویش را افزایش می‌دهند. در عمل، این شناخت و درکی که در پی آن از ویژگی‌های افراد و کارگروه‌ها ایجاد می‌شود، می‌تواند سیلوهای ‌سازمانی[۲] را تجزیه کند، رقابت‌های ناسالم را کاهش دهد و مسیر را برای تمامی کارگروه‌ها جهت تمرکز بر اهداف بزرگتر سازمان هموار سازد. هنگامی که سازمان با چالش‌های مداوم روبرو می‌شود، ارزش شناخت تفاوت‌های بین فردی و بین گروهی – که از طریق بکارگیری ابزار MBTI میسر می‌گردد – مشخص خواهد شد. با حفظ عامدانه تنوع در تیپ‌های افراد و کارگروه‌ها، سازمان‌ها می‌توانند اثربخشی گروه‌های چندتخصصه[۳] را رونق ببخشند و از هم‌افزایی ناشی از همکاری‌های اصیل بین گروه‌ها سریع‌تر بهره ببرند.

۳)   شناخت تیپ شخصیتی افراد سازمان رهبری را تسهیل می‌نماید و به توسعه حرفه‌ای در تمامی سطوح نفع می‌رساند: در سازمانی که به خوبی از ابزار MBTI بهره می‌گیرد، هر فردی با تیپ شخصیتی خود آشناست و یاد می‌گیرد که چگونه تیپ شخصیتی دیگر افراد را بشناسد و به منظور افزایش کارآیی فردی، خود را با آن‌ها انطباق دهد. این به ویژه برای افرادی که در جایگاه رهبری سازمان قرار دارند حائز اهمیت است، زیرا آن‌ها وظیفه تعیین حجم کارها، اولویت‌ها، زمان‌بندی‌ها و چینش افراد در گروه‌ها را به عهده دارند. آگاهی از ارجحیت‌های شخصیتی افراد، ابزاری ارزشمند در اختیار رهبران سازمان قرار می‌دهد تا توانایی‌های افراد گروه‌ها را مورد صحت‌سنجی قرار دهند، روابط بین افراد را بازسازی و تحکیم نمایند و در مواقع رهبری سازمان در گذار از موقعیت‌های پراضطراب و تغییرات اجتناب‌ناپذیر، توانمند باقی بمانند. صرفنظر از موقعیت سازمانی، آگاهی شخصی از تیپ شخصیتی منجر به شکل‌گیری فرصت‌های رشد و یادگیری برای افرادی خواهد بود که آماده پذیرش چالش‌ها هستند. دانستن تیپ شخصیتی یک فرد و این که در یک موقعیت خاص احتمال بروز چه رفتارهایی از وی بیشتر است، نیازهایی که در محیط کارش دارد و نحوه روبرو شدن وی با استرس به رهبران سازمان این امکان را می‌دهد تا با تخصیص بهینه منابع در جهت تقویت نقاط قوت و برطرف کردن نقاط ضعف کارکنان گام بردارند.

۴)   شناخت تیپ شخصیتی افراد احساس تعلق کارکنان به سازمان را افزایش داده و احتمال ترک سازمان از طرف آن‌ها را کاهش می‌دهد: احساس تعلق کارکنان به مفهوم ارتباطی عاطفی است که یک فرد با سازمان محل خدمتش برقرار می‌کند و این مفهوم بر کارکرد افراد در سازمان تأثیر می‌گذارد. سازمان‌هایی که از گفتمان ابزار MBTI به عنوان جزء لاینفک فرهنگ سازمانی خویش بهره می‌گیرند، با فراهم ساختن فرصت‌های مناسب به کارکنانشان این امکان را می‌دهند تا برای انجام وظایف سازمانی خود از توانایی‌های ذاتی و خدادادیشان بهره گیرند. از این رو، کارکنان احساس رضایت‌مندی و موثر بودن بیشتری خواهند داشت و بهره‌وری آن‌ها از ابتدا بیشتر خواهد بود. در چنین سازمانی، کارکنان سبکی از ارتباطات و گوش سپردن به حرف‌های یکدیگر را تجربه خواهند کرد که به کمک آن می‌توانند به سادگی یکدیگر را درک کنند، تفاوت‌های فردی را بشناسند و به آن احترام بگذارند و با استفاده از فرصت‌های فراهم شده همراه با سایر اعضای گروه رشد نمایند. این فضا موجب می‌شود که کارکنان این احساس را داشته باشند که سازمان برای آن‌ها به عنوان یک فرد کامل و نه صرفاً یک کارمند اهمیت قائل است و از این رو کارکنان سطح بالاتری از رضایت‌مندی، بهره‌وری و اثربخشی را تجربه خواهند کرد و تمایل بیشتری برای ماندن در سازمان و مشارکت در موفقیت سازمان خواهند داشت.

۵)   استفاده از تیپ شخصیتی، فرصتی برای سازمان‌ها می‌باشد تا رفتارهایی که فرهنگ سازمان را تحت تأثیر قرار می‌دهد اصلاح نمایند: این که یک سازمان چه کاری انجام می‌دهد یا چه محصولی تولید می‌کند یک امر است و این که آن‌ها چگونه با مشتریان، همکاران تجاری و در درون با یکدیگر برخورد می‌کنند کاملاً امری دیگر است. فرهنگ سازمانی اغلب محصولی بنیادی از رفتار سازمانی در طول زمان است و هنگامی که این فرهنگ شکل گرفت، تغییر آن دشوار خواهد بود. هنگامی که یک سازمان به استفاده از ابزار MBTI به عنوان یک بستر سازمانی و گفتمان مشترک برای پرداختن به مسائل و انطباق با رفتارهای متنوع متعهد شد، به سرعت مسئولیت فرهنگ سازمانی خود را به عهده می‌گیرد. در این بین، تیپ شخصیتی ابزاری است که برای هر یک از کارکنان معنایی شخصی پیدا می‌کند و همچنین به عنوان چارچوبی عمل خواهد کرد که بر اساس آن اهداف سازمانی و رفتارهای مطلوب مورد انتظار سازمان بنیان نهاده می‌شود و مورد بحث قرار می‌گیرد. با تمرکز پایدار و تکرار مداوم، ابزار MBTI به عنوان یک مفهوم پذیرفته شده برای وصل کردن افراد، رفتارهای مطلوب و اهداف سازمانی عمل خواهد نمود. به طور خلاصه، این ابزار به سازمان‌ها کمک خواهد کرد که آن فرهنگ سازمانی که به دنبالش هستند را درک نمایند.

مراجع

[۱] http://aptinternational.org/blog/2014/01/06/revitalize-your-organization-using-mbti-type/

[۲] http://socialenterprisetoday.com/blog/posts/breaking-down-silos-what-does-that-mean/

[۳] http://selectstrategy.com/download/Breaking%20down%20organizational%20barriers.pdf

تهیه و تنظیم:

سید ساجد متولیان

عضو دپارتمان ترجمه MBTI – خانه توانگری طوبی

فروردین ۱۳۹۴