درحالیکه تیپ چهارحرفی MBTI شما می‌تواند در درک اینکه افراد چگونه به تعارض (Conflict) عکس‌العمل نشان می‌دهند دارای اهمیت باشد، اما بیشترین میزان تعارض بین ترجیحات احساسی-فکری (F-T) و منظم-منعطف (J-P) رخ می‌دهد. بنابراین دو حرف آخر تیپ شخصیتی همان جفت تعارض نامیده می‌شوند.

خصوصیات فکری و احساسی شخصیت معمولا به موقعیتی اشاره دارند که یک فرد توجهش را در هنگام بروز تعارض به آن معطوف می‌کند. فکری‌ها (Thinkers) بیشتر به واقعیت‌های وضع موجود و نیز عقاید و قواعد افراد درگیر در تعارض توجه می‌کنند. برعکس، احساسی‌ها (Feelers) بیشتر تمایل دارند به پویایی‌های بین‌فردی وضع موجود و نیازها و عواطف افراد توجه کنند. بنابراین اصلا عجیب نیست که همین شیوه متفاوت برخورد با تعارض منجر به تنش بیشتر بین احساسی‌ها و فکری که با هم اختلاف‌نظر هم دارند شود.

ترجیحات منظم (Judging) و منعطف (Perceiving) مشخص می‌کنند که فرد هنگام بروز تعارض چگونه تصمیم‌گیری می‌کند. منظم‌ها بیشتر علاقمند به دانستن این موضوع هستند که تعارض موجود چگونه بر آینده تأثیر گذاشته و تنها زمانی خیالشان راحت می‌شود که تعارض به پایان برسد. از سوی دیگر، منعطف‌ها بر روی ورودی کسانی که در تعارض درگیر هستند توجه می‌کنند و زمانی احساس رضایت خواهند داشت که به تعارض رسیدگی شود. در این خصوص نیز اختلاف نظری که بین منظم‌ها و منعطف‌ها در نحوه برخورد با تعارض وجود دارد، خود مشکل دیگری را بوجود می‌آورد.

اگر همه ترکیب‌های جفت تعارض را در نظر بگیرید، به چهار سبک برخورد با تعارض در چارچوب ابزار مایرز بریگز خواهید رسید: TJ، TP، FJ و FP. بر اساس متون رسمی MBTI، این چهار جفت تعارض، هنگام بروز مشکلات خروجی‌های کاملا متفاوتی نسبت به یکدیگر نمایش می‌دهند. FP ها بیشتر دوست دارند به حالتی محترمانه گوش دهند؛ FJ ها دوست دارند هیچ آسیبی به روابطشان وارد نشود؛ TP ها دوست دارند شاهد پیشرفت و حل ماجرا باشند و TJ ها نیز بیشتر علاقمند به این هستند که تعارض فیصله پیدا کرده و راه‌حلی برای آن پیدا شود.

تعارض و ابزار Big Five

البته شخصیت افراد بسیار فراتر از دو حرف آخر تیپ شخصیتیشان است و امتیازات افراد از نقطه‌نظر ابزار Big Five نیز به شیوه برخورد آنها با تعارض ارتباط دارد.

ابزار تعارض شناسی توماس-کیلمن (TKI) متداول‌ترین مدل در شناخت شیوه‌ مدیریت تعارض افراد است. این مدل پنج شیوه مدیریت تعارض را نشان می‌دهد: رقابت (Competing)، همکاری (Collaborating)، اجتناب (Avoiding)، سازگاری (Accommodating) و مصالحه (Compromising). سبک‌های سازگاری و همکاری بالاترین میزان همکاری (Cooperative) را دارا هستند درحالیکه سبک‌های رقابت و اجتناب بیشترین میزان عدم‌همکاری را نشان می‌دهند. علاوه بر این، سبک‌های رقابت و همکاری صریح‌تر (Assertive) بوده درحالیکه سبک‌های اجتناب و مصالحه کمترین میزان صراحت را دارند. سبک مصالحه در میانه بازه صراحت و همکاری قرار دارند.

در تحقیقی که در دانشگاه مدیسون انجام گرفت مشخص شد که برونگرایی به شکل مثبتی با صراحت ارتباط دارد. درحالیکه سازگاری و روان رنجورخویی (Neuroticism) ارتباط بیشتری با صراحت پایین دارند. این دو همچتین ارتباط مثبتی با اجتناب داشته، درحالیکه سه تای دیگر ارتباطی منفی با اجتناب دارند.

در یک مطالعه که تنها بر روی برونگرایی و آزادی تمرکز داشت مشخص شد که شرکت‌کنندگانی امتیاز بالایی در هم برونگرایی و هم آزادی بدست آورده بودند، بیشتر ترجیح می‌دادند، تعارض را با سبک مصالحه مدیریت کنند.

پیداکردن سبک تعارض

فرض کنید من یک INTJ هستم. جفت تعارض من TJ می‌باشد. بر اساس نظریه جفت‌ تعارض، من فردی هستیم که در تعارض به دنبال حقایق می‌گردم، اما اگر مشخص شود می‌توانم با کمی عاطفی‌تر بودن تعارض را حل کرده و به آن فیصله دهم، حتما این کار را انجام خواهم داد. در مدل Big Five، نمره برونگرایی پایین و روان‌رنجورخویی بالایی به دست آوردم که هر دو اشاره به این دارند که سبک تعارض من اجتناب است. حداقل از نظر من، نتایجی که از این دو نظریه به دست آمد کاملا صادق هستند.

با استفاده از ترکیب این دو نظریه، می‌توانیم به این نتیجه برسیم که شانزده تیپ شخصیتی به شکلی با تعارض برخورد خواهند کرد:

ESTJ: جرأت‌ورز (Assertive)، احتمالا رقابتی. به دنبال حل تعارض است.

ESTP: جرأت‌ورز، شاید ملاحظه‌کار. به دنبال پیشرفت تعارض است.

ESFJ: ملاحظه‌کار (Collaborative) یا مصالحه‌گر. به دنبال حفظ روابط و پویایی بین‌فردی است.

ESFP: ملاحظه‌کار یا مصالحه‌گر. به دنبال شنیده شدن است.

ENTJ: جرأت‌ورز، احتمالا رقابتی، اما شاید به دنبال همکاری باشد. به دنبال حل تعارض است.

ENTP: جرأت‌ورز، به احتمال زیاد ملاحظه‌کار. به دنبال پیشرفت و درک تعارض است.

ENFJ: ملاحظه‌کار یا سازگار. به دنبال حفظ روابط است.

ENFP: جرأت‌ورز، به احتمال زیاد ملاحظه‌گر. به دنبال این است که ایده و احساساتش درک شوند.

ISTJ: مصالحه‌گر (Compromising)، سارگار یا اجتناب‌کننده. به دنبال کسب نتیجه‌ای مؤثر است با این حال برای آغاز یک مشاجره دیگر مردد است.

ISTP: مصالحه‌گر یا سازگار. به دنبال این است که در تعارض پیشرفت حاصل شود.

ISFJ: مصالحه‌گر یا سازگار. به دنبال حل تعارض و اجتناب از درگیری است.

ISFP: مصالحه‌گر، سارگار یا اجتناب‌کننده. به دنبال درک احساسات دیگران است.

INTJ: مصالحه‌گر، سارگار یا اجتناب‌کننده. به دنبال حل تعارض است با این حال برای آغاز یک مشاجره دیگر مردد است.

INTP: مصالحه‌گر یا سازگار. به دنبال درک ایده دیگران است.

INFJ: مصالحه‌گر، سارگار یا اجتناب‌کننده. به دنبال حفظ روابط است.

INFP: مصالحه‌گر یا سازگار. به دنبال درک عقاید و احساسات دیگران است.

حال، چگونه می‌توانید از این اطلاعات در مورد خودتان استفاده کنید؟ اولین کاری که باید بکنید این است که سبک تعارض خود را بدست آورید. با این کار می‌توانید پیش‌بینی کنید که هنگام بروز تعارض چگونه به آن عکس‌العمل نشان داده و میانبرهای خود در مدیریت تعارض را شناسایی کنید. سپس اگر تیپ شخصیتی خود را بدست آورده‌اید، می‌توانید پیش‌بینی کنید که در لحظات تعارض چگونه به آنها پاسخ خواهید داد.

برای مثال اگر می‌دانید با کسی سروکار دارید که بیشتر آدم اجتناب‌ورزی است، باید تلاش کنید که عقاید وی را بیشتر درک کنید. اما اگر با کسی تعامل دارید که از سبک جرأت‌ورز استفاده می‌کند – نظیر رقابتی – دیگر لازم نیست نگران درک عقاید وی باشید، چون آنها معمولا نظراتشان را مطرح می‌کنند. در عوض شما باید مطمئن شوید که نظراتتان به شیوه‌ای محترمانه شنیده شود.

اصلا مهم نیست که با چه کسی درگیر مشاجره و تعارض شده‌اید، به خاطر داشته باشید که استفاده از عبارت «من» همیشه در حل تعارض کارساز خواهد بود. مثلا به جای اینکه به هم اتاقی خود بگویید: «چطور جرأت کردی همه کیکی که من اون همه پول پاش داده بودمو بخوری؟» از این عبارت استفاده کنید: «من کلی پول پای اون کیک خوشمزه داده بودم، ناراحت شدم وقتی دیدم همه کیک خورده شده». اگر با یک فرد بسیار جرأت‌ورز صحبت می‌کنید، لازم نیست بیش از حد وی را عصبانی کرده و یا با تهمت‌زدن بیشتر وی را در حالت تدافعی‌تر ببرید. و یا اگر با یک فرد اجتناب‌ورز صحبت می‌کنید، حمله‌کردن و متهم‌کردن وی تنها باعث می‌شود او شکسته‌تر شده و بیشتر به لاک خود فرو رود.

مجتبی کریمی، مدیر سایت IranMBTI و عضو دپارتمان MBTI خانه توانگری

منبع: Truity