همدردی برای خیلی از افراد معانی متفاوتی دارد. اما در میان همه این نقطه‌نظرها، دو ایده معمولا مشترک هستند. نخست اینکه همدردی عبارت است از درک دیگران و دوم اینکه مسائل عاطفی بخشی از همدردی است. همدردی چیزی فراتر از این است که حال کسی را بپرسیم. به قول یکی از بزرگان، کسی که با تو همدردی می‌کند می‌تواند «درد و رنج تو را احساس کند».

مسلما تیپ‌هایی که در تصمیم‌گیری‌هایشان تکیه بیشتری بر روی احساساتشان دارند یا اصطلاحا احساسی (F) هستند، دلسوزترند. در میان تیپ‌های MBTI نیمی از آنها از این شاخصه برخورداند. نیمی دیگر که از احساساتشان در تصمیم‌گیری‌ها استفاده نمی‌کنند و اصطلاحاً فکری (T) هستند، توانایی تحلیل این را دارند که چه اتفاقی برای طرف مقابل افتاده، اما به دلیل اینکه قابلیت برقراری ارتباط مؤثر برای آنان جزو ترجیحاتشان نیست، به خوبی نمی‌توانند همدردی کنند. مثلا، یک عده در سینما می‌نشینند و به خاطر یک صحنه غم‌انگیز، پشت‌سرهم گریه می‌کنند. یک عده دیگر نیز مات و مبهوت به این صحنه فکر می‌کنند و هیچ عکس‌العملی از خود نشان نمی‌دهند.

ما معمولا بیشتر به فکر کسانی هستیم که دلسوزی کمتری دارند تا اینکه نیاز به رفع مشکلشان دارند. در خصوص دلسوزتربودن در جامعه یک نوع گرایش فرهنگی وجود دارد و هر چه این دلسوزی و همدردی کمتر باشد احتمال اینکه بتوان رابطه‌ای معنادار برقرار کرد پایین‌تر است. اینکه یک فرد فقط حس عقلانی داشته باشد محدودیت‌های خاص خود را دارد. انسان‌ها موجوداتی عاطفی و عقلانی هستند. اگر قرار است رابطه‌ای دارای وسعت و عمق باشد، می‌بایست از این دو خصیصه بهره برده باشد.

روی دیگر سکه این است که آیا ممکن است شخصی بیش‌ازحد دلسوز باشد؟ وابستگی متقابل (Codependency) واژه‌ای است که چند دهه پیش به طور مکرر مورد استفاده قرار می‌گرفت. معنای این واژه این است که شخصی بیش از حد هویت و موجودیت خود را به شخص دیگری وابسته کند. دو خطر عمده‌ای که از این کار بوجود می‌آید این است که در وهله اول این امکان وجود دارد که شما نیز هویت خود را از دست بدهید و دوم، بیش از حد خودتان را درگیر مسائل و مشکلات فرد مقابل کنید. این که شخصی را معتاد به همدردی خود کنید صرفا به این دلیل که درد و رنج او را درک می‌کنید هم برای شما و هم برای شخص مخاطبتان مضر و خطرناک است. البته درک کردن رنج و مصیبت یک شخص می‌تواند باعث سلامتی شود. اینکه به این مساله تطابق پیدا کنید موضوعی کاملا متفاوت است. اگر همدردی بیش از حد تبدیل به وابستگی متقابل نشود، به هر حال اثرات و نشانه‌های خود را بر جای خواهد گذاشت.

بزرگان به ما اندرز داده‌اند که «همه چیز در اعتدال و میانه‌روی است». همدردی نیز از این قاعده مستثنی نیست. زمانیکه از همدردی سخن به میان می‌آید، منظور ما یک بازه است. نه این یا آن. بین اینکه «هیچ دلسوزی نداشته باشیم» و «به شدت دلسوز باشیم» حالت‌های متعددی از همدردی وجود دارد. این بازه شامل بخش قابل‌قبول و منطقی از این موضوع است.

آن دسته از تیپ‌های شخصیتی که احساس می‌کنند به اندازه کافی نمی‌توانند همدردی کنند، شاید مجبور باشند این خصوصیت را در خود رشد یا develop دهند. هوش عاطفی (EQ) مثل IQ نیست که در همان روزهای اولیه زندگی ثابت شده باشد. بسیاری از کسانی که چنین چیزهایی را در خصوص احساس‌ و درک‌کردن یک شخص مطالعه می‌کنند می‌توانند هوش عاطفی خود را به مرور زمان رشد داده و آنرا تغذیه کنند. به نظر نمی‌رسد این کار به کسی که می‌خواهد دیگران را درک کرده و همدردی خود را رشد دهد، آسیبی برساند. بلکه برعکس به او کمک می‌کند تا قدرت برقراری ارتباط با دیگران را تقویت کند.

کسانی که بواسطه همدردی افراطی خودشان را غرق در مشکلات دیگران می‌کنند باید بفهمند که چه چیزی آنها را ترغیب به این کار می‌کند. معمولا این کار ارتباط مستقیمی به دوست‌داشته‌شدن و احساس نیاز داشتن دارد، اما دلایل دیگر نیز می‌تواند در این میان دخیل باشد. تنها خود شخص می‌تواند دلیل این کار خود را کشف کند.

داشتن همدردی و دلسوزی خصوصیت خوبی است. آموختن اینکه به چه شیوه می‌توان از آن به شکل متعادل و سالم استفاده کرد، باعث کامل‌ترشدن زندگی می‌شود.

حال شما بگویید، حس همدردی و دلسوزی شما تا چه حد سالم است؟

مجتبی کریمی، مدیر سایت IranMBTI و عضو دپارتمان MBTI خانه توانگری

منبع: ۱۶Personalities.com

بسیاری از ما تلاش می‌کنیم تا آنجا که می‌توانیم بهترین باشیم، به خصوص اگر پای کار و شغلمان به میان بیاید. اما اگر شما از شریک زندگیتان موفق‌تر باشید، احتمالا انتظار این را باید داشته باشید که در روابطتتان تنشی ایجاد شود. حتی اگر شما در یک زمینه کاری یا چالش مشابه با هم رقابت نکنید، زندگی کردن با موفقیت، می‌تواند اعتمادبنفس شریکتان را از بین ببرد.

این مسأله برای مردان بسیار وخیم‌تر است. مطالعه اخیری که در مجله شخصیت و روانشناسی اجتماعی به چاپ رسید نشان می‌دهد مردان زمانیکه شریک عاطفیشان از آنها موفق‌تر است به شدت احساس ناراحتی می‌کنند. در بخشی از این مقاله آمده است: «یک مرد وقتی که شریک عاطفیش در کاری که هر دو انجام می‌دهند موفق‌تر باشد، مثلا کم‌کردن وزن، به شدت احساس تهدید خواهد کرد.»

حتی اگر این دو در رقابت مستقیم با هم نباشند، زمانیکه شریک عاطفی مرد در کارش موفق‌تر باشد، اعتمادبنفس مرد سیر نزولی به خود خواهد گرفت. پژوهشگران به این مسأله «فرضیه بازی جمع صفر» می‌گویند. این قضیه زمانی رخ می‌دهد که یکی از طرفین رابطه عاطفی به شکلی نامناسب خود را با شریکش مقایسه کرده و نتیجه این مقایسه عواقب مخربی بر روی اعتمادبنفس طرفین داشته باشد.

اگر شریک شما احساس ناخوشایندی از عقب‌افتادن از شما و موفقیتتان دارد، بسیار مهم است که به منبع این تنش بپردازید. در ادامه به بیان نکاتی می‌پردازیم که به کمک آنها می‌توانید با شریکتان هم‌آهنگ شده و هر دو از موفقیت‌هایتان لذت ببرید.

۱- خطوط ارتباطی را باز نگه دارید

اعتمادبنفس یک زن ارتباط نزدیکی با احساس وی نسبت به کیفیت و کفایت رابطه‌اش دارد. از لحاظ آماری، زنان احتمال کمتری دارد که از رقابت مستقیم احساس خطر کنند اما اگر به خاطر تلاش‌هایشان به اندازه کافی از آنان تقدیر و تشکر نشود احتمال زیادی دارد که دچار اضطراب و ناراحتی شوند.

برعکس مردان اهمیت فراوانی به رقابت می‌دهند. آنها ترجیح می‌دهند بیشتر به خاطر توانمندی‌ها و کارایی‌شان شناخته شوند – به خصوص توانمندی‌هایی که با دیگران مقایسه شود – نه به خاطر مشارکت‌هایی که صرفا در یک کار خاص داشته‌اند. اما هر کسی می‌تواند دارای شخصیتی متفاوت بوده و ممکن است شریک شما در قالب اینگونه کلیشه‌ها نگنجد.

پس اولین قدم این است مسائل و اتفاقات را از نقطه‌نظر شریکتان ببینید. احساس آنها نسبت به موفقیت‌ شما چگونه خواهد بود؟ آیا حسادت در این میان نقشی دارد؟ اگر چنین است، دلیلش چیست؟ آیا سهوا موفقیتتان را به رخ شریکتان می‌کشید؟ در اکثر مواقع، زمانیکه تنشی بوجود می‌آید، یک گفتگوی صادقانه می‌تواند نشان دهد که مشکل اصلی چیست و از کجا آب می‌خورد. زمانیکه از خود موفقیت‌هایتان حرف می‌زنید حالت تدافعی به خود نگیرید. به یاد داشته باشید که رابطه عاطفی یک جنگ نیست که بخواهید اثبات کنید کدامتان موفقتر بوده‌اید. اگر می‌خواهید این تکنیک را به کار ببرید هر دوی شما باید خود برای شنیدن بدون قضاوت‌کردن آماده کنید و به آنچه که طرف مقابل می‌گوید احترام بگذارید.

۲- تبدیل به بزرگترین مشوق شریکتان شوید

مهمترین کمکی که می‌توانید به شریکتان بکنید تا موفقیت شما را بپذیرد این است که کاری کنید وی نسبت به آنچه که انجام می‌دهد احساس امنیت کند. زمانیکه شریک زندگیتان به استعدادها و توانمندی‌هایش اعتماد داشته باشد، احتمال بسیار کمی وجود دارد که نسبت به موفقیت‌های شما حسادت کند.

یکی از روش‌هایی که می‌توانید برای انجام این مهم به کار گیرید این است که تبدیل به بزرگترین طرفدار شریکتان شوید. هر کسی نیاز دارد مورد تحسین و تشویق قرار گیرد، اما زمان گذاشتن برای اینکه همسرتان را به موفقیت برسانید ممکن است شما را از کارهای واجبی همچون مراقبت از کودکان باز دارد.

چرا نباید تلاش ویژه‌ای را برای تشویق مهمترین شخصی زندگیتان به کار گیرید و با وی به گونه‌ای رفتار کنید که احساس خاص‌بودن به او دست دهد؟ احساس شما نسبت به همدیگر تنها زمانی قویتر خواهد شد که یکدیگر را به شکلی شایسته حمایت کنید. علاوه بر این، هر چقدر همسرتان را مورد توجه قرار دهید وی نیز همین رفتار را با شما خواهد کرد زیرا به قول یک ضرب‌المثل قدیمی: «هر چه کنی به خود کنی     گر همه نیک و بد کنی»

۳- مسائل مالی را در نظر داشته باشید

پول نمی‌تواند ریشه همه بدی‌ها باشد، اما اگر شما درآمدهای ناجور داشته باشید، می‌تواند باشد. بحث و جدل بر سر پول یکی از مهمترین عوامل طلاق است، پس مطمئن باشید ممکن است شما هم اینگونه جر و بحث‌ها را با همسرتان داشته باشید.

اینکه چگونه درآمدتان را خرج می‌کنید کاملا به شما مربوط است و زوج‌های مختلف روش‌های گوناگونی برای مدیریت مسائل مالی دارند. مسأله مهم این است که به گونه‌ای پول را تقسیم کنید که هر یک از زوجین استقلال مالی کافی داشته و فارغ از موفقیت‌های کاری سهم عادلانه‌ای از مسئولیت‌های مالی را بر عهده داشته باشند. Suze Orman که در مسائل مالی جزو نوابغ است، نصیحت‌های خوبی در خصوص این موضوع دارد. پس تکالیفتان را انجام داده و راه‌حلی را پیدا کنید که به درد هر دوی شما بخورد. یادتان باشد پول را از صحبت‌های خاله‌زنکی دور نگه دارید. اینکه چه کسی چقدر درآمد دارد یا چه کسی چه شغل دهان‌پرکنی دارد اصلا اهمیت ندارد. اگر هر دوی شما کار کنید و مراقب فرزندانتان باشید، پس احتمال اینکه یکی از شما از دیگری وقت آزاد بیشتری داشته باشد بسیار پایین خواهد بود.

۴- حواستان به پویایی قدرت باشد

همه روابط دارای یک پویایی قدرت می‌باشند و معمولا مشخص است که چه کسی زمام امور را در دست دارد. اگر شما به گونه‌ای از همسرتان موفق‌تر هستید که بر روی روابطتتان اثر می‌گذارد، به راحتی می‌توان حدس زد که شما در این میان زمام امور را در دست دارید. برای مثال اگر درآمد شما از همسرتان بیشتر است، به احتمال خیلی زیاد مسئولیت اصلی مسائل مالی بر عهده شما بوده و تصمیم‌گیر نهایی شما هستید. انسان‌ها در خصوص شیوه‌ای که با قدرت و موفقیت برخورد می‌کنیم موجودات به شدت ساده‌ای هستند.

ممکن است برخی زوجین با این عدم توازن مشکلی نداشته باشند اما لازم است مطمئن شوید هر چیزی سر جای خودش قرار دارد. سعی کنید مرتبا سلامتی خود را چک کنید. با این کار خواهید دانست که چه زمانی خط‌ قرمزها را رد کرده و فراتر از حدتان رفته‌اید. مطمئن شوید که فضا و حمایت کافی برای رشد را به همسرتان می‌دهید. صرفا به این دلیل که شما در برخی از حوزه‌های زندگی از همسرتان بالاتر هستید به این معنا نیست که در روابطتتان نیز از وی بالاتر بوده و یک سری مسائل مهم را رعایت نکنید.

اگر شما هم روش‌های دیگری سراغ دارید که از همسرتان موفق‌تر هستید، آنرا با ما در میان بگذارید.

مجتبی کریمی، مدیر سایت IranMBTI و عضو دپارتمان MBTI خانه توانگری

منبع: Truity