معمولا وقتی از مقوله کسب درآمد و ثروت صحبت می‌شود همه افراد نظرات و اولویت‌های خود را در این مورد دارند و هر کس از مسیر و روش متفاوتی در پی کسب درآمد و افزایش سرمایه خود می‌رود. به بیان دیگر هر کس نگرش خاص خود را نسبت به پول دارد که الزاما با دیدگاه سایرین یکسان نیست. برای برخی از افراد پول اهمیت بیشتری دارد در حالی‌که شاید برای عده‌ای پول اهمیت چندانی نداشته باشد. هر کدام از ما نیز به شیوه‌ی متفاوت خود پول در می‌آوریم و دلایل متفاوتی نیز برای کسب درآمد داریم. در شماره اکتبر ۲۰۱۵ مجله دیوید کیرسی، تیپ‌شناسان این مجموعه به بررسی دیدگاه‌های متفاوت مشرب‌های چهارگانه نسبت به کسب درآمد پرداخته‌اند. چهار برش از چهار مشرب MBTI رو مطالعه کنید تا ببینید با کدام‌یک از آن‌ها احساس نزدیکی و شباهت بیشتری دارید. ضمنا خودتان را نیز امتحان کنید، ببینید آیا قادر هستید رویکرد دوستان، همکاران، اعضای خانواده و نزدیکان خود را نیز در یکی از این چارچوب‌ها قرار دهید؟
تجربه‌گرایان (SP) -در جستجوی معامله هیجان‌انگیز
(شامل تیپ‌های ESTP-ISTP-ESFP-ISFP)
برای تجربه‌گرایان فرایند کسب درآمد و دویدن در پی پول باید امری غیرقابل پیش‌بینی باشد. جستجوی ثروت و کسب درآمد برای SPها فرایندی نیست که با فکر و برنامه‌ریزی قبلی، یا روال منسجم و مرحله به مرحله دنبال شود. جستجوی پول برای آن‌ها حتی یک پنداره یا برنامه‌ریزی بلند-مدت هم تلقی نمی‌شود. آن‌ها اصلا به این حرف که «پول را باید برای روز مبادا پس‌انداز نمود» اعتقادی ندارند، آن‌ها همچنین اعتقادی به بخشیدن مبالغ هنگفت از دارایی خود به خیریه‌ها و افراد نیازمند نیز ندارند. پس پول برای یک SP حاوی چه معنایی است؟ واقعیت امر در این است که برای تجربه‌گرایان هیجان واقعی در خود فرایند کسب درآمد قرار گرفته است. آن‌ها از مسیر پول درآوردن لذت می‌برند. همین! و به محض این‌که این مسیر به کسب درآمد منجر شود، بلافاصه پول خود را خرج می‌کنند تا هیجانات خود را از طریق خرج کردن پول آزاد کنند (مثلا خریدهای غیر قابل توجیه و صرفا برای برطرف نمودن خواسته‌های لحظه‌ای‌شان). ممکن است SPها برای کسب درآمد گاهی اوقات به حوزه‌های مختلف کاری ناخنکی بزنند، در این صورت بعید نیست در بازه‌های زمانی مختلف آن‌ها را در فعالیت‌های سوداگرانه‌ی مختلف و متفاوتی ببینید که الزاما هیچ ارتباطی به هم ندارند. تنها چیزی که برای آن‌ها اهمیت دارد، هیجان ناشی از این جستجوگری است. از این رو می‌توان گفت هسته‌ی اصلی اغلب فعالیت‌های آنان «خوش‌گذشتن» است. تجربه‌گرایان تلاش برای جستجوی پول را همچون آوردگاهی می‌دانند که حضور در آن نیازمند چابکی و سرعت است، آن‌ها این هیجان ناشی از تعیب و گریز را تا زمان رسیدن به مبلغی هنگفت ادامه می‌دهند. اما مسئله اینجاست که این جایزه بزرگ برای آن‌ها کوچکترین اهمیتی ندارد، آن‌ها از مسیر هیجان‌انگیز لذت می‌برند. قابلیت زندگی در لحظه به SPها این امکان را می‌دهد که از هر آن‌چه که در زندگی‌شان با آن مواجه می‌شوند استقبال کنند. شعار آن‌ها این است: «هر چه پیش آید، خوش آید». از نظر تجربه‌گرایان پول با خود «آزادی» به ارمغان می‌آورد، پول برای SPها تنها یک مفهوم بالقوه است که به خودی خود ارزشی ندارد، برای تجربه‌گرایان پول به طور بالقوه مفهومی دوست‌داشتنی است زیرا می‌تواند تغییری هیجان‌انگیز و غیرقابل پیش‌بینی را به زندگی آن‌ها راه دهد. پول به آن‌ها کمک می‌کند که دست به ریسک‌های جسورانه بزنند. یک معامله بزرگ حاوی مقدار زیادی پول برای تجربه‌گرایان بسیار هیجان‌انگیز و تحریک‌کننده است زیرا بزرگی و شدت هر تجربه در زندگی برای SPها بسیار مهم است. آن‌ها می‌خواهند بین نیازهای‌شان و برآورده شدن آن‌ها کوچکترین فاصله‌ای نباشد. هر گونه معامله بر سر پول ذاتا این قابلیت را دارد که در چشم به هم زدنی شرایط را (در جهت خوب یا بد) تغییر دهد، در نتیجه این پیش‌بینی ناپذیری و تغییر آنی بسیار مورد قبول یک SP خواهد بود.
سنتی ها (SJ) – در جستجوی درآمد بالا
(شامل تیپ‌های ESTJ-ISTJ-ESFJ-ISFJ)
اعتقاد سنتی ها (SJ) بر این است که درآمد بالا ناشی از سخت‌کوشی مداوم در یک بازه زمانی طولانی است. از نظر SJها درآمد بالا نشان از طی کردن مناسب مدارج تحصیلی و مسئولیت‌پذیری بالای افراد است. پشتیبان‌ها معتقدند فرد ثروتمند هزینه‌ی ثروتمند شدن خود را با تلاش فراوان داده است. آن‌ها معتقدند نقطه شروع همین‌جاست و تنها با کار و تلاش می‌توان سلسله‌مراتب ترقی را طی نمود. پشتیبان‌ها انتظار دریافت حقوق مناسب از شغل خود را دارند و برای رسیدن به مراتب بالا و قرار گرفتن در مقامات رفیع سخت تلاش می‌کنند. در واقع از نظر پشتیبان‌ها، حقوق و میزان درآمد هر فرد متر و معیاری است برای مقایسه جایگاه اجتماعی افراد. SJها درآمد را وسیله‌ای می‌دانند که به کمک آن قادرند پله‌های ترقی در اجتماع را قدم به قدم طی کنند. آن‌ها معتقدند حقوق بالا متعلق به افراد نوپا و تازه‌وارد نیست، برای دریافت درآمد مناسب باید تلاش کرد و مراحل پیشرفت را قدم به قدم طی نمود بعبارت دیگران SJها معتقدند شما برای دریافت حقوق مناسب و کسب ثروت ابتدا باید شایستگی خود را نشان داده باشید. پول چیزی نیست که آن‌را به سادگی میان افراد پخش کنند. بنابراین پشتیبان‌ها معتقدند شایستگی و لیاقت پولی را که بدست آورده‌اند داشته‌اند، زیرا برای بدست آوردن آن زحمت کشیده‌اند. این روال (تلاش فراوان و سپس کسب ثروت) به آن‌ها احساس استحکام و ثبات می‌بخشد. از نظر SJها بهترین بخش کسب حقوق ثابت در این است که پیش‌بینی‌پذیر و نظام‌مند است. یعنی برای پس‌انداز و انباشت آن و تبدیل آن به سرمایه‌ای عظیم و قابل اتکا باید زمان گذاشت، ضمنا می‌توان برای اوضاع پیش‌بینی نشده‌ی آینده نیز به این منبع ثروت متکی بود.
آرمان‌گرایان (NF) -در جستجوی بخشیدن
(شامل تیپ‌های ENFJ-INFJ-ENFP-INFP)
از نظر آرمان‌گرایان در دنیایی ایده‌آل نیازی به وجود مفهومی به نام پول نخواهد بود، افراد در کنار یکدیگر و همچون اعضای یک پیکر خواهند زیست و هر کس نگران سرنوشت اطرافیان و هم‌نوعان خود خواهد بود. اما معمولا واقعیت‌های دنیا به تندی چنین رویاهایی را نابود می‌سازند. وقتی NFها با واقعیت‌های موجود در دنیای زمینی- و بی‌شباهت با ایده‌آل‌های خود- مواجه می‌شوند و در می‌یابند که سایر انسان‌ها در نیاز و ضعف به سر می‌برند، نمی‌توانند بی‌تفاوت باقی بمانند. آرمان‌گرایان نمی‌توانند و نمی‌خواهند چشمان خود را بر وضعیت موجود ببندند. آن‌ها نمی‌توانند نسبت به ضعف و رنج سایرین ساکت بنشینند. در نهایت آرمان‌گرایان به ناچار می‌پذیرند که پول امر پلیدی است که ناگزیر باید برای ادامه زندگی در تمدن امروزی از آن استفاده نمود. آن‌ها بر این باورند که پول به جای ایجاد مانع، باید موانع موجود بین انسان‌ها را از میان بردارد و باعث ایجاد انس الفت میان آنان گردد. آن‌ها مصمم به از بین بردن شکاف میان دارا و ندار هستند. فرقی ندارد که یک NF در حساب بانکی‌اش چقدر پول داشته باشد، آن‌ها با بودجه‌ای که در دست دارند سعی در توزیع عادلانه ثروت دارند. آن‌ها ذاتا افرادی نوع‌دوست و خیرخواه هستند. باور آن‌ها این است: اگر دست‌تان پر است، آن را به کسی ببخشید که بدان محتاج است و دیگران به وقت نیاز، دست شما را خواهند گرفت. خوش‌طینتی آن‌ها به آنان اجازه نمی‌دهد که دیگران را در ضعف و تنگدستی تنها بگذارند. آن‌ها به بخشیدن زنده‌اند و یاری‌رساندن به دیگران دلیل زیستن آن‌هاست.
بینشی‌ها (NT) -در جستجوی اقتدار
(شامل تیپ‌های ENTJ-INTJ-ENTP-INTP)
برای بینشی‌ها کسب درآمد فقط محدود به پول درآوردن نمی‌شود. برای یک NT این‌که درآمد ماهیانه یا سالیانه‌اش چقدر است اهمیتی ندارد، حتی هیجان و سرخوشی ناشی از بدست آوردن مبالغ هنگفت نیز برای آنان چندان حائز اهمیت نیست، چنین پیروزی‌هایی برای بینشی‌ها کاملا موقتی و گذراست. علاوه بر این آن‌ها چندان به پول خود وابسته نیستند و شاید در پس‌انداز آن چندان خوب عمل نکنند زیرا نگه داشتن پول نیز برای آنان اولویت نیست. یک بینشی می‌داند فارغ از این‌که در حساب بانکی خود چقدر پول دارد باید روی اهداف بزرگتری متمرکز بماند. در واقع بینشی‌ها در زندگی‌شان خواهان کسب برتری و شایستگی هستند و پول را تنها دستاورد جانبی تلاش خود برای تحقق اقتدار و برتری‌‌شان می‌دانند.
پولْ پاداش رسیدن آن‌ها به اهداف‌شان است. در واقع کسب دستاورد و شایستگی برای NTها چیزی فراتر از پر بودن حساب بانکی است. آن‌ها در هر هدف خود خواهان برتری و قرار گرفتن در رده‌های بالا هستند. شایستگی و اقتدار از نظر یک بینشی به معنی بالاتر بودن از دیگران در هر هدفی است که برای خود تعیین نموده‌اند. آن‌ها مدام در پی بهتر کردن خود و موقعیت‌شان هستند. زندگی برای آن‌ها یک تکامل بی‌وقفه است که در آن به کمک ابتکارات نوآورانه‌شان در پی جابه‌جا کردن ساختارها و سیستم‌های پذیرفته‌شده و جاافتاده هستند. بینشی‌ها پول را اهرمی می‌دانند که به کمک آن سریع‌تر می‌توانند به اهداف بزرگتر خویش دست یابند. در واقع آن‌ها کوچکترین اهمیتی برای خود پول و اندازه و کمیت آن قائل نیستند. پول هدف اصلی آنان نیست و آن‌ها به دنبال پول نمی‌روند، بلکه بیش از آن بینشی‌ها به دنبال محقق نمودن پنداره‌ها و ایده‌های خود در دنیای واقعی هستند و در این راه معمولا پول به دنبال آن‌ها می‌آید. جامعه نیز معمولا از ایده‌های بلندپروازانه‌ی آن‌ها که در نهایت منجر به ایجاد تغییراتی مفید در دنیا می‌شود استقبال می‌نماید.
ترجمه و تطبیق: آرسام هورداد (مدیر دپارتمان MBTI خانه توانگری طوبی)
منبع: مجله Keirsey- اکتبر ۲۰۱۵
