اگر یک سنتی (SJ) با تمام خصوصیات ذاتی اش بخواهد در قالب یک «نابغه» ظاهر شود، به احتمال زیاد چه شکلی به خود می گیرد؟ در مورد ایده آلگرایان (NF) و تجربه گرایان (SP) چطور؟ ما اغلب بینشی ها (NT) را به عنوان یک فرد روشنفکر و نابغه در ذهنمان داریم. وقتی صحبت از نبوغ و نابغه به میان می آید، آنان خصوصیاتی دارند که توجه ما را به خود جلب می کند. با این حال چه اتفاقی می افتد اگر هر تیپ شخصیتی روش منحصربفرد خود در خصوص نابغه بودن را به نمایش بگذارد؟
بیایید در نظر بگیریم که هیچ نابغه خاصی وجود ندارد و هر تیپ شخصیتی میتواند در نوع خود یک نابغه باشد. ما در مورد ترکیب میزان قابل قبولی از هوش با نوآوری صحبت میکنیم که نهایتا منجر به تولید یک محصول، ایده یا رویه منحصربفرد میشود.
پیش از این نیز گفتیم که در مدل شخصیتشناسی MBTI ما شانزده تیپ شخصیتی داریم. اگر این تیپها را به چهار دسته مساوی تقسیم کنیم به چهار مشرب یا Temperament دست خواهیم یافت. این چهار مشرب به ترتیب عبارتند از:
سنتیها یا SJ، ایدهآلگرایان یا NF، بینشیها یا NT و در آخر تجربهگرایان یا SP.
حال مبحث نبوغ را در خصوص هر یک از این چهار مشرب به طور جداگانه مورد بررسی قرار میدهیم:
بینشی نابغه (NT)
«نابغه ارتباط نامرئی بین چیزها را به خوبی کشف میکند.»
– ولادیمیر نابوکوف (رماننویس روسی)
این مشرب که کاملا مشخص است. همانطور که پیشتر نیز ذکر شد، وقتی صحبت از نابغه به میان میآید، اولین مشربی که به ذهنمان میرسد، NT است. هرچند بینشیها (ENTJ, ENTP, INTJ, INTP) در مشاغل بسیاری یافت میشوند، اما تشخیص خصوصیات آنها کار سختی بوده و امکان ندارد به دانشمندان با تمام عقلانیتشان فکر نکنیم. سپس یک کلیشه فرهنگی به ذهنمان میآید که همه نوابغ شبیه دانشمندان هستند – با آن روپوش سفید و عینک ته استکانی معروفشان. (شاید کسانی که اهل دیدن فیلم هستند، شخصیت Tony Stark در فیلم مرد آهنی (Iron Man) به ذهنشان برسد). چه بخواهیم چه نخواهیم تیپهای شخصیتی NT تصویری مرسوم و استاندارد از یک نابغه میباشند.
صفات بینشیها بگونهای است که اکثر آنان را به تکفر اصیل و عمیق سوق میدهد: تفکری که سرشار از موشکافیهای عقلایی است. بینشیها اما عاشق و شیفته دانش هستند. آنها دوست دارند از همه چیز سر در بیاورند. از دیدگاه و شهود خلاق خود برای جستجوی همهجانبه جهان بهره برده و دانش موجود در آن را به خوبی رصد میکنند. بینشیها در شناخت سیستمها متبحر بوده و به خوبی میتوانند در بهبود روند کار سیستمها ایدهپردازی کنند. خواه این سیستم یک سیستم پیچیده سازمانی باشد خواه نظام روزمره خانوادگی، بینشیها عادت دارند کاری کنند که این نظامها با دقت به کار خود ادامه دهند.
یک نابغه نمیتواند آنقدر زیرک باشد که از ایدههای قدیمی و پیشین استفاده کند. آنها مجبورند روش مخصوص به خودشان برای تبدیلشدن به یک نابفه را در پیش بگیرند. هر بینشی میتواند ایدههای قدیمی را درک کند. اما یک بینشی نابغه از آنها بهره برده و روش منحصربفرد و جدید خود را ابداع میکند.
اقتصاددانان، سیاستمداران، پژوهشگران و دانشمندان در همه انواعشان معمولا در این گروه قرار میگیرند. اینها حوزههایی هستند که اضافهکردن یا تغییر شکل دادن تفکر مرسوم امری ضروری برای موفقیت میباشد.
ایدهآلگرای نابغه (NF)
«تنها نوابغی که بواسطه بینظمی جامعه پدید آمدهاند آن دسته از افرادی هستند که کاری برای رفع آن انجام دادهاند. بینظمی باعث پرورش نوابغ میشود. این پدیده چیزی به انسان ارائه میدهد که وی را تبدیل به یک نابغه کند.»
– بی. اف. اسکینر (روانشناس، مخترع، نویسنده و فیلسوف آمریکایی)
نوابغ ایدهآلگرا روشهایی جدید برای بهبود وضعیت انسانها ابداع میکنند.
تیپهای شخصیتی ایدهآلگرا (ENFJ, ENFP, INFP, INFJ) اغلب از روشهایی نظیر نویسندگی، تدریس و مشاوره خودشان را ابراز میکنند. آنها معمولا به دنبال یک هدف و دلیل هستند. این شیوه رفتاری همه ایدهآلگرایان است. تنها روش تبدیلشدن ایدهآلگرایان به یک نابغه زمانی خود را پدیدار میسازد که آنها روشی جدید برای ارتباط با انسانها پیدا کرده، آنان را به افرادی بهتر تبدیل کرده و هارمونی و سازگاری را در بین آنها نهادینه سازند.
نوابغ ایدهآلگرا که همواره به تخیلات و ایدهآلگرایشان متکی هستند، همواره به دنبال راهی منحصربفرد هستند تا دنیا را به مکانی برای زندگی بهتر بدل کنند. این کار آنقدرها هم پیچیده نیست. برای مثال این کار میتواند هدیهدادن یک کتاب به کارمندان جدید باشد تا با محیط تازه احساس راحتی بیشتری کنند. در این کتاب نه تنها قوانین شرکت ذکر شده بلکه نیازهای انسانی کارمندان را نیز در بر میگیرد. اگر در مقیاس بزرگتر بخواهیم در نظر بگیریم، یک نابغه ایدهآلگرا میتواند روشی تازه برای رسیدگی به اوضاع قشر آسیبپذیر جامعه و فراهمآوردن امکانات برابر برای آنها ارائه دهد.
یک نابغه ایدهآلگرا که در حوزه نویسندگی فعالیت میکند میتواند کتابی بنویسد که تبدیل به یک رمان پر فروش شده و به خوانندگانش کمک کند تا شرایط انسان را در سطحی جدید درک کنند. حتی میتوانند کاری کنند که خوانندگان به شکلی متفاوت زندگی کنند. اگر حوزه تدریس را در نظر بگیریم، این نابغه میتواند معلمی باشد که دانشآموزانش را تشویق میکند تا زندگی مؤثرتر و توأم با مهربانی در پیش بگیرند.
در نظر ما یک نابغه ایدهآلگرا کسی است که روشهایی بدیع و خلاقانه برای بهبود زندگی انسانها ابداع میکند. حال اگر توانایی الهامبخش بودن به دیگران را نیز به خصوصیات آنها اضافه کنیم، تعریفمان کامل خواهد شد.
نابغه سنتی (SJ)
«موشکها
هیجانانگیزند
اما یک دسته گل سرخ
در روز تولد نیز هیجان انگیز است.»
– لئونارد نیموی (بازیگر، عکاس و فیلمنامهنویس آمریکایی – بازیگر نقش کاپیتان اسپایک در مجموعه پیشتازان فضا (Star Trek))
نابغه سنتی کسی است که در ایجاد و راهاندازی یک سیستم مهارت بالایی دارد.
شاید راحت بتوان گفت که تیپهای شخصیتی سنتی (ESTJ, ESFJ, ISTJ, ISFJ) کارگران و پایههای اجتماع هستند. اما بدون آن وضعیتمان چگونه بود؟ آنها ذاتا افرادی عملگرا و باوجدان هستند و وجود آنها به نفع همه ماست. اما نوابغ سنتی افرادی کاملا خلاق خواهند بود.
درحالیکه کاملا مشخص است که سنتیها به سنت و آداب و رسوم قدیمی وفادارند، اما هنوز جای زیادی برای تغییر، بهبود و ارتقای مسائل در قالب این دیدگاه وجود دارد. نوابغ سنتی به خوبی میدانند در دنیایی که دائما در حال تغییر است چگونه مانور داده و در عین حال ارزشها و سنتها را حفظ کنند. برای مثال، آنان میدانند چگونه یک سیستم مکانیزه تلفنی جدید برای خدمات مشتریان ابداع کنند و در عین حال تماس شخصی که پیش از این مشتریانشان استفاده میکردند را فعال نگاه دارند. آنان همیشه برای حرکت در میان خطوط قرمز و محدودیتها برای خود فضایی در نظر میگیرند. در حقیقت آنان به گونهای عمل میکنند که برای رشد، خلق و ابداع فضایی وجود داشته باشد.
مزیتی که یک نابغه سنتی دارد این است که «منطقی» فکر کرده و ایدههای دور از واقعیت ارائه نمیکند. آنان اهمیت زیادی به نظریات نمیدهند. آیا نیاز به این دارید که یک بسته از پکن طی یک روز به شیکاگو برسد؟ خوب منتظر باشید و ببینید که چگونه یک نابغه سنتی معجزه کرده و این نیاز را به واقعیت بدل میکند. امروزه نیاز به تحویل درب تا درب بستههای پستی بسیار موردنیازتر از نظریات عجیب و غریب در مورد مکانیک کوانتوم است.
SJ ها در راهاندازی کسبوکارهای موفق تبحر دارند. ابداعات این گروه از نوابغ باعث میشود که زندگی صدها یا حتی هزاران نفر از مردم بهتر شود. آنها را معمولا در حوزه آموزش مشاهده خواهید کرد. کشف راههای جدید برای تضمین اینکه دانشآموزانشان به شیوهای بهتر آموزش میبینند و وارد دانشگاه میشوند میتواند زندگی تحصیلی کل نسل جوان را تغییر دهد. البته شاید همه محصولات نوابغ سنتی جذاب و تجملاتی نباشد. اما هیچگاه قدرت آنان را با راهکارهای منحصربفردی که دارند دست کم نگیرید.
تجربهگرای نابغه (SP)
«ما هیچ نیازی به یک نابغه نداریم – نابغه مرده است. ما به دستان قدرتمند، به روانهایی که خواهان رهایی از اشباح و پیوستن به گوشت و پوست هستند نیاز داریم…»
– هنری میلر (نویسنده نوگرای آمریکایی)
نوابغ تجربهگرا را در عمل و تحرک میتوان شناخت.
یک تجربهگرا اگر به چیزی علاقمند باشد با تمام وجودش آن را حس کرده و تجربه میکند. در نظر آنها همه چیز از طریق عملکردن و انجامدادن قابل درک است. رویکرد عملگرایانه و همین جا و همین حالای آنها شاید کمی سطحی و ابتدایی باشد و یا در نظر اول مخالف کارهایی باشد که اکثر نوابغ انجام میدهند. اما زمانیکه همه آنها بهبودها و کارهای خلاقانه، صنعتگری و هنرمندی را از تجربهگرایان میبینید، به این نتیجه میرسید که برخی نبوغ و نوآوریها از اردوگاه تجربهگرایان نمایان میشود.
همه ما هنرمندانی را میشناسیم که سالهای سال کارهای مرسوم را تقلید میکردهاند اما نهایتا مسیر منحصربفرد خود را پیدا کرده و باعث شگفتی همگان شدهاند. این قانون متداولی است که پیش از آنکه قوانین هنر را در شکنید، اول باید در آن به استادی کامل برسید. در نظر یک تیپ تجربهگرا (ESTP, ESFP, ISTP, ISFP) هیچ چیز به جز استادشدن در یک فن یا هنر باعث رضایت وی نمیشود. با این حال نوابغ تجربهگرا پا را چند قدم فراتر نهاده و روش منحصربفرد خود را در آن هنر ابداع میکنند.
آثار اولیه پیکاسو آثاری جذاب و حرفهای بودند اما فاقد آن درخشش و گیرایی کامل برای معرفی پیکاسو به عنوان چهرهای شاخص در تاریخ هنر بودند. اما همه ما میدانیم که کارهای او زمانی چهرهای تازه و درخشان به خود گرفتند که وی به جای اینکه بنشیند و شروع به نوشتن رسالههای طول و دراز در مورد هنر کند، دست به کار شد و نبوغش را بر روی بوم نقاشی به رخ جهانیان کشاند. در حقیقت عملکردن و دستبهکارشدن بن مایه اصلی موفقیت او بود.
البته همه تجربهگرایان هنرمند نیستند، اما مطمئنا همه آنها عملکردن را به نظریهپردازی ترجیح میدهند. حال این عملکردن میتواند در یک استودیو باشد، یا در یک اتاق عمل جراحی، در یک کارگاه یا حتی در داخل زمین فوتبال. نوابغ تجربهگرا ابتدا هنرشان را میآموزند و سپس آنرا به کار میگیرند تا اینکه به چیزی برسند که تا پیش از آن هیچ کس به آن دست نیافته بود.
بنابراین این گروه از افراد معمولا دست به نوشتن رسالههای طولانی و قطور در مورد دیدگاهشان نمیزنند، در عوض محصولات و نتیجه ذوق و هنرشان برای کسانی که آنرا میبینند کاملا مشهود است.
نتیجهگیری
«همه نابغه به دنیا میآیند، اما پروسه زندگیکردن نبوغ آنان را از بین میبرد.»
– آر. باکمینیستر فولر (آرشیتکت، نظریهپرداز سیستمی، نویسنده، طراح و مخترع آمریکایی)
به این نتیجه رسیدیم که نوابغ همیشه آن دسته از دانشمندانی نیستند که روپوش سفید به تن کرده و انبوهی از فرمولهای عجیب و غریب را در ذهنشان دارند. تستهای IQ صرفا هدف اطلاعرسانی داشته و کل ماجرا را برای ما بازگو نمیکنند.
نبوغ، به معنای عامش، عبارت است از کنجکاوی، اشتیاق و خلاقیت. اصلا مهم نیست که نتیجه تست IQ شما چه عددی شده است، شما میتوانید شکل ویژه و منحصربفرد خود از نابغهبودن را به خود بگیرید. لازمه این کار نیز این است که ذهنتان را باز نگه داشته و راههای متمایز خود را طی کنید. از امروز به بعد چه کاری میتوانید بکنید که به سمت این هدف نزدیکتر شوید؟
مجتبی کریمی، مدیر سایت IranMBTI و عضو دپارتمان MBTI خانه توانگری
منبع: ۱۶Personalities.com
دیدگاه (8)
عالی
و کاملا درست بود بی عیب و نقص
سلام مطلب خیلی جالبی بود..
فقط از شما دیگه غلط املایی بعیده! تبحر نه تبهر! (دو جا)
ممنون از تذکر
تبحر واژه درست است.
جناب کریمی مقاله واطلاعاتی که ارایه فرمودیدعالی بود فقط از اونجاییکه من در تشخیص تیپهای شخصیتی هموز یک مقدارمشکل دارم،ایکاش بازدن مثالهایی ازرفتاراین تیپها،قضیه رو روشن ترمیکردید!خیلی استفاده کردیم
بسیارعالی بودسپلس
این خانه mbti کجاست
با سلام
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره خانه توانگری میتونید به سایت tavangary.com مراجعه نمایید
میدونستید شیوه عشق ورزی شخصیت های مختلف متفاوته؟ این بستگی داره به اتفاقات کودکی و ریشه داره تو بچگیمون. که نهایتا بر اساس یه سری دلایل باعث ایجاد تله ها میشه